Blog

Jednym z corocznych tematów rozmów wśród maturzystów są domysły na temat tego, które lektury pojawią się na egzaminie z języka polskiego. Czy zostaną poproszeni o charakterystykę bohaterów "Lalki" Bolesława Prusa, a może o rozprawkę wykorzystującą wątki ze "Zbrodni i Kary" Dostojewskiego? A może coś bardziej współczesnego? Kapuściński? Młoda Polska? Dwudziestolecie międzywojenne? Nikt nie zna odpowiedzi na te pytania dopóki nie spojrzy na arkusz maturalny. Dlatego wszystkie lektury, przynajmniej te wskazane jako obowiązkowe na poziomie podstawowym, należy znać. Które konkretnie? Nasze liceum w Krakowie przypomina.

"Lektury z gwiazdką", czyli pozycje obowiązkowe

Przede wszystkim maturzystów obowiązuje znajomość następujących utworów (z poziomu szkoły podstawowej oraz średniej):

• "Bogurodzica"
• wybrane fraszki, pieśni oraz treny Jana Kochanowskiego
• wybrane bajki Ignacego Krasickiego
• "Dziady część II", "Dziady część III" oraz "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
• "Lalka" Bolesława Prusa
• "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
• wybrane opowiadanie Brunona Schulza
• "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza
• "Zemsta" Aleksandra Fredry
• wybrana powieść historyczna Henryka Sienkiewicza ("Quo Vadis", "Krzyżacy" lub "Potop").

Komedie i tragedie, czyli kilka słów o dramatach

"Antygona" i "Król Edyp" Sofoklesa, "Makbet", "Hamlet" oraz "Romeo i Julia" Szekspira to arcydzieła literatury światowej, których nie można nie znać. Maturzyści powinni zaznajomić się także ze "Skąpcem" Moliera. "Tango" Mrożka to z kolei dramat współczesny, którego znajomość może się opłacić.

Matura lirycznie, czyli poezja na egzaminie z języka polskiego

Na maturze z języka polskiego może pojawić się pytanie o interpretację wiersza, ballady, sonetu, pieśni, trenu, a nawet piosenki. Jan Kochanowski, Mikołaj Sęp-Szarzyński, Franciszek Karpiński, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Cyprian Kamil Norwid, Adam Asnyk, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Bolesław Leśmian, Krzysztof Kamil Baczyński, Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, Wisława Szymborska, Agnieszka Osiecka - to tylko niektórzy artyści, z których dorobkiem warto zapoznać się przed maturą.

Powieści, nowele i opowiadania, które trzeba przeczytać

W kategorii prozy mamy całe spektrum wartościowych pozycji wydawniczych, poczynając od Bolesława Prusa, na Oldze Tokarczuk skończywszy. Tym, co warto przeczytać w całości (oprócz "lektur z gwiazdką"), by nie dać się zaskoczyć na maturze, są następujące lektury: "Zbrodnia i kara" Dostojewskiego, "Jądro ciemności" Conrada, I tom "Chłopów" Reymonta, "Przedwiośnie" Żeromskiego, opowiadania Borowskiego "Proszę państwa do gazu" oraz "Ludzie, którzy szli", "Inny świat" Herlinga-Grudzińskiego, "Zdążyć przed Panem Bogiem" Krall, "Dżuma" Camusa, "Rok 1984" Orwella.

Utwory, których fragmenty należy znać

Nie wszystkie pozycje z kanonu trzeba znać w całości. Wystarczą fragmenty, a dotyczy to takich utworów, jak: "Iliada" i "Odyseja" Homera, "Kronika polska" Galla Anonima, "Boska komedia" Dantego Alighieri, "Kazania sejmowe" Piotra Skargi czy "Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska. Na lekcjach z języka polskiego poznaliście też fragmenty takich dzieł jak: "Pieśń o Rolandzie", "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" czy "Legenda o św. Aleksym". O nie także możecie zostać zapytani na maturze. Fragmentarycznie należy znać również niektóre księgi Starego i Nowego Testamentu. Obowiązują fragmenty "Grobu Agamemnona" Słowackiego, "Drogi donikąd" Mackiewicza i "Podróży z Herodotem" Kapuścińskiego.

Pełen wykaz tekstów kultury do matury 2022 znajdziecie na stronie CKE. Istnieje też imponująca lista lektur dodatkowych oraz spis literatury dla zdających egzamin z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Zapraszamy do zapoznania się i do... czytania.